W homilii metropolita białostocki przypomniał, że zwycięstwo Maryi, zwieńczone wzięciem do nieba z ciałem i duszą, wypływało nie tylko z Bożego wybrania i Jej świętości, ale także z głębokiej wiary i miłości kształtowanej od dzieciństwa w domu Joachima i Anny. W rodzinnej atmosferze uczyła się rozpoznawania woli Boga i wrażliwości na potrzeby innych, co później owocowało Jej gotowością do służby – od nawiedzenia Elżbiety po wstawiennictwo w Kanie Galilejskiej.

Abp Józef Guzdek, nawiązując do 105. rocznicy „cudu nad Wisłą”, podkreślił: „Nade wszystko, na wdzięczną pamięć zasłużyli ówcześni dowódcy i żołnierze, którzy z bronią w ręku na polu walki pokonali przeważające siły wroga. Na szczególne uznanie i wdzięczność zasłużyły także polskie rodziny i Kościół katolicki. W czasie ponad 120 lat niewoli, gen wolności, wiara i umiłowanie Ojczyzny były pieczołowicie kultywowane i przekazywane w domach rodzinnych i świątyniach katolickich”. Zaznaczył, że to właśnie wychowanie w rodzinie i wspólnocie Kościoła ukształtowało pokolenie gotowe stanąć do walki w obronie niepodległości.

Odnosząc się do trwającej wojny na Ukrainie, stwierdził, że o sile armii decyduje nie tylko nowoczesny sprzęt, lecz przede wszystkim ludzie o mocnym charakterze, ukształtowani w wartościach duchowych i moralnych. „Bezpieczeństwo naszej Ojczyzny w dużej mierze zależy od patriotycznego wychowania dzieci i młodzieży. W czasie pokoju służymy jej przez uczciwą pracę, a w czasie wojny – stając w obronie jej niepodległości” – mówił, przywołując słowa gen. Józefa Hallera, który wskazywał, że siła armii wyrasta z trwałych wartości duchowych i moralnych, oraz Cypriana Kamila Norwida, przypominającego – nie tylko swemu pokoleniu – że Ojczyzna jest „zbiorowym obowiązkiem” wszystkich obywateli.

Hierarcha wyjaśniał, że Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny łączy w sobie wymiar religijny i patriotyczny, zaś fundamentem zarówno wiary, jak i miłości Ojczyzny jest wychowanie. Przytoczył słowa uczestniczki powstania warszawskiego Anny Stupnickiej-Bando, która mówiła: „Wy nas uważacie za bohaterów, ale my nie byliśmy żadnymi bohaterami – nas tylko w domu rodzinnym i szkole dobrze wychowali” oraz apelowała do młodych, by kochali Polskę.

Zachęcał rodziców, nauczycieli i wychowawców, by kształtowali młode pokolenie w duchu miłości Boga i Ojczyzny, szczególny nacisk kładąc na poznawanie polskiej literatury i historii.

„Przez wstawiennictwo Matki Bożej Wniebowziętej polecajmy dobremu Bogu żołnierzy Wojska Polskiego, aby dobrze przygotowani i odpowiednio zmotywowani, właściwie wyposażeni i mądrze dowodzeni, odważnie strzegli pokoju i bezpieczeństwa granic naszego państwa. Módlmy się także za naszą Ojczyznę, aby ucichły spory i waśnie w tak ważnej sprawie, jaką jest troska o niepodległość i bezpieczeństwo naszego państwa” – apelował na zakończenie metropolita białostocki.

Wśród zgromadzonych na modlitwie wiernych obecni byli dowódcy i żołnierze jednostek Garnizonu Białystok, najwyżsi przedstawiciele władz rządowych, samorządowych i miejskich przedstawiciele służb mundurowych z pocztami sztandarowymi, kombatanci, parlamentarzyści, związkowcy NSZZ „Solidarność”, harcerze oraz liczni mieszkańcy miasta.